Ten Geleide bij Deel 5 (1992)

Lukte het de redactie van het Biografisch woordenboek van het socialisme en de arbeidersbeweging in Nederland (BWSA) bij de eerste drie delen om jaarlijks uit te komen, tussen de delen 5 en 4 zitten, net als tussen de delen 4 en 3, twee jaren. Achtergrond hiervan is dat de redacteuren het werk voor het woordenboek doen naast een baan en andere bezigheden. Dit maal was de beschikbare tijd bijzonder gering, te meer daar een onzer redacteuren, Margreet Schrevel, zich helaas gedwongen zag terug te treden en een andere redacteur langdurig met ziekte te kampen had. De redactie verheugt zich echter dat deel 5 nu beschikbaar is en werkt intussen verder aan deel 6.

Op 23 mei 1991 overleed op 84-jarige leeftijd de emeritus hervormde predikant, socialist en historicus dr J.J .Kalma. Tussen Kalma en de redactie van het BWSA bestond een bijzondere en bovendien langdurige band. Bij de wat medewerking van auteurs betreft moeizame start van het BWSA was het Kalma die in 1959 aan P.J. Meertens zijn hulp bij het schrijven van biografieën aanbood, en dat aanbod ook effectueerde. Van de eerste 23 biografieën die in het Mededelingenblad van de Sociaal-Historische studiekring verschenen, waren er 14 van Kalma's hand. Aan de vijf delen in boekvorm droeg Kalma 25 schetsen bij, waaronder die van zijn naamgenoot in dit deel. Zoals Meertens een voorkeur had voor Zeeuwse figuren, had Kalma dat voor Friezen. De redactie verliest met Kalma's overlijden een belangrijk medewerker, die zich bovendien voor biografen en andere historici verdienstelijk heeft gemaakt door het samenstellen van bibliografieën over vooral Friese personen (deze zijn te raadplegen in de Provinciale Bibliotheek van Friesland te Leeuwarden).

In vergelijking met het eerste deel is de omvang van deel 5 toegenomen. Dit komt door het beleid om langere schetsen en uitvoeriger opgaven van publikaties en literatuur te plaatsen. Naar de mening van de redactie deden de aanvankelijk kort, soms te kort gehouden schetsen en opgaven niet altijd voldoende recht aan de bijzonderheden van de te beschrijven personen en hun onderlinge relaties in de beweging of de politieke en sociale verhoudingen. Om praktische redenen heeft de uitgever besloten vanaf deel 5 alleen een register op het betreffende deel op te nemen en later opnieuw een cumulatief register uit te brengen.

De redactie wil allen danken die hebben meegewerkt door het schrijven van een of meer biografieën, het natrekken van gegevens, dan wel op andere wijze ons hielpen. Het is onmogelijk iedereen met name te noemen. Een uitzondering maken we voor Lien van Dam-Schermerhom, Mia Schreiner, Rob Vivié; en vooral voor Ursula Balzer, die de samenstelling van het register op dit deel voor haar rekening nam en tevens het apart te publiceren cumulatieve register samenstelde. Bijzonder erkentelijk zijn we de medewerk(st)ers van bevolkingsregisters, gemeentelijke en andere archiefdiensten en het Centraal Bureau voor Genealogie in Den Haag, die ons behulpzaam waren bij het opsporen van een veelvoud aan kleine maar belangrijke gegevens. Tot slot danken wij het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis, de Stichting beheer IISG en de Nederlandse Vereniging tot beoefening voor Sociale Geschiedenis (NVSG) voor hun bijdragen aan de uitgave van dit woordenboek.

De redactie